Rosary ngu ai gaw Latin ga hkum (Rosarium) ngu ai kawn yu hkrat wa ai rai nna, lachyum gaw Numri pan a Jan Mau ngu ai lachyum re. Kathawlik hpung kaw Rosary hti ai lam gaw Karai a Kanu Maria hpe hkungga shagrau ai lam re ngu nna sha chye da nga ga ai. Kaja wa nga yang Rosary hti ai lam gaw Karai a Kanu hpe hkungga shagrau ai sha n-ga, Kathawlik hpung a kam ra ai lam ni hpe kadun dawk hti sumru ai lam mung rai nga ai. Rosary hti ai ten hta Madu Yesu hpe madung da nna Nu Maria hte rau myit sumru kyu hpyi ai lam rai nga ai.
1214 ning, France mungdan, Peru mare na Nawku Jawng hta Nu Maria gaw Rosary a Hkaw Hkam Jan kum la the San Dominic kaw dan pru dan nna Rosary hpe ap ya lai wa sai. Dai aten kaw nna Kathawlic nawku hpung hta Rosary hti ai lam grau law wa sai lam chye lu ai. San Dominic gaw Rosary hti ai a marang e Catholic Nawku hpung a kam ra ai lam ni hte nhtan shai nna lam dam mat wa ai hpung masha ni hpe tengman ai lam de bai woi bang la lu wa sai. 1571 hta byin lai wa sai Lepanto majan hta Rosary hti ai a mau hpa a tsawm hte sha awng dang la lu ai re lam Wa Sarabyin Pio V kawn sakse hkam lai wa nna Rosary hpe grau grau hti na matu shadut lai wa sai. Bai nna October (7) ya hpe mung San Seng ai Rosary Poi nhtoi hku nna masat lai wa sai. 1917 ning Portugal mungdan Fatima kahtawng kaw sagu rem ni rai nga ai Lucia, Jacinta, Francis n dai ma kaji (3) hpe Nu Maria dan pru dan nna “Rosary a Hkawhkam Jan” re lam tsun dan nna, communist ni hkrat sum mat wa na lam hpe hpaw tsun dan lai wa sai. Bai nna shinggyim masha ni hkrum hkra nga ai ru yak jam jau tsim yam tsin dam lam, myit ru myit tsang ai lam ni kaw na lawt lu na matu n gun jaw ya lai wa sai. Rosary hpe shani shagu hti na lam hpe mung tsun shadut lai wa sai.
Rosary hpe tumhkum (150) hku nna Shakawn Kungdawn laika (150) hpe shadawn hti tsun ai rai ga ai. Shakawn Kungdawn (150) hpe makam masha hpung ni hta shani shagu na akyu hpyi ga hku nna hti tsun nga ma ai. Dai (150) hpe (50) hpra garan nna Kathawlik kam ra ai lam ni rai nga ai mungsung ga sung (3) hku nna hti lang ga ai. Kabu gara ai mungsung ga sung hta Lamu Kasa Nu Maria hpe Karai a Kasha shangai wa na lam shana ai kawn, Nu Maria Kana San Elizabeth hpe sa jahkrum ai lam, Madu Yesu shangai wa ai lam, Nawku htingnu hta Ma Yesu hpe ap ya ai lam, Nawku htingnu na Ma Yesu hpe bai mu la ai lam ni hpe hti sumru ga ai. Hpung Shingkang rawng ai mungsung ga sung hta gaw Madu Yesu si ai kaw na hkrung rawt kawn Madu Yesu sumsing lamu de lung wa ai, Chyoi Pra ai Wenyi yu hkrat wa ai, Nu Maria hpe lamu de woi shalun la ai, Nu Maria hpe lamu a Hkawhkam Jan dang da ai lam ni hpe hti sumru ai rai ga ai. Yawn hkyen ai mungsung ga sung hta gaw Madu Yesu nni nkri hkam ai lam ni hpe hti sumru ga ai.
2001 ning hta Wa Sarabyin Yawhan Pawlu II kawn Rosary hte seng ai matsun laika ka nna Rosary hta tumhkum (50) bai jat bang lai wa sai. Ndai Rosary (50) hpe Nhtoi a mungsung ga sung hku hti sumru na matsun lai wa sai. Nhtoi a mungsung ga sung ni gaw Madu Yesu Kashin Kamun hkam ai lam, Hkanan mare hkungran poi hta lamik kumla madun ai lam, Madu Yesu Karai Kasang a Mungdan lam hte myit malai lu na lam hkawm tsun ai, Madu Yesu hpraw nsam galai nna hpung shingkang madun ai lam, Yesu Chyoi Pra ai Hkum hte Sai hpe shabyin ai lam ni rai nga ai.
Rosary hti ai lam gaw madu dan kangka dik lam re ngu tsun mai nga ai. Kawa, Kasha, Chyoi pra ai Wenyi ngu ai udang masat kumla hte hpaw hpang nna Kasa ni a kam ra ai lam hpe tsun ga ai. Dai hpang Madu a akyu hpyi ga hte Nu Maria hpe lamu kasa shakram ai ga (3) lang hpe hti ga ai. Lamu Kasa Maria hpe shakram ai Ave Maria buk (3) gaw, (1) Makam masha jat wa lu na matu, (2) Myit mada lam jat wan a matu, (3) Tsawra myit hpring jat wa lu na matu ni rai nga ai. Dai hpang Shakawn kungdawn ga hte pat kau ai. Dai kawn hpang nna mungsung ga sung ni hpe a zing a yang hti sumru mat wa ai. Ndai zawn hti sumru ngut ai hpang Salve Hkawhkam Jan hte Rosary hti ai lam hpe hpungdim dat ai.
Lahta de tsun mat wa sai hte maren Kathawlik hpung masha shagu Rosary hti ai lam gaw Karai a Kanu Maria hpe hkungga shagrau ai lam sha n-ga, Nu Maria hte rau Karai Kasang a mungsung ga sung mabyin lam ni hpe Madu Yesu hta mung lu ai hte maren myit sumru akyu hpyi ai lam rai nga ai. Dai gaw Nu Maria kaw akyu hpyi ai lam nrai nga ai. Kathawlik hpung masha nig aw Karai Kasang langai hpe sha hkap la kam sham nna dai Karai Kasang kaw sha akyu hpyi ga ai. Rai tim, Karai Kasang a shagrau sha-a hkrum sai San Pra ai Masha ni hpe mung Karai Kasang kaw akyu hpyi garum ya na matu sit shang chye ni rai ga ai. San Pra ai masha nig aw Karai Kasang hte ni kahtep dik ai hku lu nga nna nawku dawjau na a hkaw a hkang lu ai ni re majaw, shanhte hku nna Karai Kasang kaw akyu hpyi garum ya yang teng sha lu la na re hpe hkap la kam sham let garum hpyi ai lam galaw nga ai.
Dai majaw Rosary hti ai lam gaw Madu Yesu hpe pungding da nna Nu Maria mung Rosary hti ai lam hta shawng kaw tsap ya nga ai hpe mu lu ai. Dai majaw anhte hkum shagu mung Rosary hti let Nu Maria hte rau mungsung ga sung ni hpe myit sumru let ngang kang ai makam masham hpe lu la nna, myit mada shara hta hkawm sa let, tsawra myit hte sak hkrung hkawm sa wa nga ga ngu n gun jaw dat n ngai.
No comments:
Post a Comment